Blog

De verhalen

1 km Dijk in historisch perspectief

De dijk ligt aan de Langbroekerwetering. Deze loopt van Overlangbroek naar Odijk waar hij de Kromme Rijn instroomt. Het is de afwatering die het zandige hoger gelegen gebied van de Utrechtse Heuvelrug met het kleiige lager gelegen land van het Kromme Rijn gebied verbindt. We noemen het ook wel De Blauwe Rits. De Langbroekerwetering dateert van ongeveer 1122, toen het land grootschalige ontgonnen werd en de wetering gegraven. De wetering was nodig om het overtollige water af te kunnen voeren. Ook voor die tijd hebben er kleinschalige ontginningen plaats gevonden, met kleine boerderijen. Bijvoorbeeld de ontginning Aderwinkel, waar de naam van het klompenpad aan herinnert. Of het Veenseveld en Beverweerdsebroek. De eerste grootschalige ontginning was de ontginning van Sterkenburg.

Van wie het land was in die tijd, was onduidelijk en er werd fikse ruzies om uitgevochten. De bisschop, in principe eigenaar van alle woeste grond, vond het woest land, dus van hem. De Domproost die een aantal bezittingen had in Doorn, Amerongen en Cothen, vond dat de grond behoorde tot het ommeland van zijn bezit, dus van hém. Uiteindelijk heeft de Keizer rechtgesproken en wees het de Domproost toe. Deze stelde beheerders aan, waarvan sommige sterk en rijk werden en diensten moesten verlenen aan de wereldlijke heersers en daarvoor tot ridder werden geslagen. Zij bouwden vervolgens een versterkt huis, in de vorm van een woontoren. In de loop van de tijd verdween een aantal kastelen en anderen bleven behouden. Kasteel Sterkenburg en Kasteel  Beverweerd zijn daar de voorbeelden van.

De ridders kregen in de 16e eeuw een plaats in het bestuur van Het Sticht Utrecht, onder de voorwaarde dat men een bepaalde welstand had. Die bleek uit het feit dat je een kasteel had, een ophaalbrug en minstens 1 boerderij. Dan kon het een ridderhofstad worden. De eigenaren van de ridderhofstad hadden het recht om in de Staten van Utrecht te zitten. De eigenaren van Sterkenburg en Beverweerd hadden deze positie. In feite waren het de Oranjes die het eigendom verwierven voor hun bastaardzonen en zich zo invloed kochten in de Staten.

Anno 2020 zijn het kasteel Sterkenburg en het bijbehorende landgoed verdeeld over verschillende eigenaren. Zo is een deel van Landgoed Sterkenburg in bezit van de familie Steengracht, een ander deel is in bezit van de familie Rengers, en een laatste deel is in bezit van de Forest Peace Foundation.

Het kasteel Sterkenburg is in bezit van de familie van Helsdingen die het kasteel uitbaat als bed and breakfast, trouw- en filmlocatie.

Het kasteel en landgoed Beverweerd zijn ook van elkaar gescheiden. Het landgoed is in bezit van Odilia Prinzessin Reuss zu Castell-Castell. Het kasteel is in eigendom van Sjan van Ettekoven en wordt anti-kraak bewoond door Geert Jan Jansen, bekend als kunstvervalser, die nog altijd een paar keer per jaar zijn vervalsingen verkoopt, maar nu wel gesigneerd met zijn eigen naam.

Anno 2020 bestaan er nauwelijks meer pachtboerderijen. De boeren hebben een onafhankelijke nering, hoewel er nog een enkeling van een landgoedeigenaar pachten. Boerenbedrijven ontwikkelden zich van kleine, gemengde bedrijven, naar veelal melkveehouderijen om nu, geleidelijk aan, helemaal uit het landschap te verdwijnen. Boeren worden te oud, hebben geen opvolging en er is weinig interesse meer voor het boerenbedrijf. Ze maken plaats voor nieuwkomers, al of niet met een andere bedrijvigheid. De nadruk komt steeds meer te liggen op natuurontwikkeling en recreatie. De boeren die zich nog wel handhaven, zijn druk bezig met innovatie, met de ontwikkeling van nieuwe methoden voor een melkveehouderij of oriënteren zich op biologisch gemengd bedrijf.

Als je goed kijkt kun je de geschiedenis van het Langbroekerwetering gebied aan je voorbij zien trekken.

4c Sterkenburg moord
4a historisch perspectief formele tuin beverweerd